CATURRA (vàng)

Hồ sơ giống cà phê Caturra trái vàng 

(English Bellow)

1. Thông tin tổng quan

Cà phê Caturra trái vàng (Yellow Caturra) là một biến thể của giống cà phê Caturra, thuộc loài Coffea Arabica, được phát hiện lần đầu tại Brazil vào năm 1915. Đây là một dạng đột biến tự nhiên của giống cà phê Bourbon, với đặc điểm nổi bật là cây lùn (dwarfism) do một đột biến gen.

Giống Caturra trái vàng có quả chín màu vàng, khác với biến thể Caturra đỏ phổ biến hơn. Giống này được Viện Nông học Brazil (IAC - Agronomic Institute of Campinas) tiếp tục chọn lọc và cải tiến để nâng cao năng suất và chất lượng. Caturra trái vàng được đánh giá cao trong ngành cà phê đặc sản (Specialty Coffee) nhờ hương vị độc đáo và khả năng thích nghi với các điều kiện canh tác nhất định.

2. Mục tiêu lai tạo

Mặc dù Caturra là một đột biến tự nhiên từ Bourbon, quá trình chọn lọc và lai tạo tiếp theo của Viện Nông học Brazil nhằm:

• Tăng năng suất: Tận dụng đặc điểm cây lùn để trồng với mật độ cao hơn, từ đó tăng sản lượng trên một đơn vị diện tích.
• Cải thiện chất lượng hạt: Giữ vững hoặc nâng cao chất lượng hương vị của giống Bourbon, đặc biệt hướng tới tiêu chuẩn Specialty Coffee với hương vị thanh, độ chua sáng (bright acidity) và thân (body) mềm mịn.
• Tăng khả năng thích nghi: Tạo ra giống cà phê phù hợp với các vùng có độ cao từ 600-2,000m, đặc biệt là ở các khu vực nhiệt đới như Trung và Nam Mỹ.
• Kháng bệnh: Caturra được sử dụng làm “cha mẹ” trong lai tạo với giống Timor Hybrid để tạo ra dòng Catimor, nhằm tăng khả năng kháng bệnh gỉ sắt (coffee leaf rust) và các bệnh khác.

3. Đặc điểm nông học

• Kích thước cây: Caturra trái vàng là giống cây lùn, nhỏ hơn Bourbon, giúp dễ dàng thu hoạch và chăm sóc. Cây có cấu trúc cành dày đặc, cho phép trồng với mật độ cao (khoảng 4,000-5,000 cây/ha).
• Quả: Quả chín có màu vàng, do gen lặn, chín nhanh hơn so với Caturra đỏ. Hạt cà phê có kích thước trung bình.
• Thời gian chín: Tốc độ chín tương đối chậm ở độ cao trên 1,300m, nhưng nhanh hơn ở độ cao thấp hơn (600-1,300m).
• Khả năng kháng bệnh: Dễ bị ảnh hưởng bởi bệnh gỉ sắt lá (coffee leaf rust), bệnh quả (coffee berry disease) và tuyến trùng. Do đó, cần quản lý kỹ thuật tốt để kiểm soát sâu bệnh.
• Yêu cầu môi trường: Thích hợp ở độ cao 1,000-2,000m, lượng mưa hàng năm 1,200-1,800mm, nhiệt độ ban ngày 17-23°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt, giàu chất hữu cơ, pH 4.5-5.

4. Địa điểm canh tác

• Quốc tế: Caturra trái vàng được trồng rộng rãi ở các quốc gia Mỹ Latinh, đặc biệt là Colombia (khoảng 70% diện tích cà phê), Costa Rica (hơn 80%), Brazil, Guatemala, Honduras, và một số nước Trung Mỹ khác.
• Tại Việt Nam: Caturra trái vàng được trồng chủ yếu ở các vùng Tây Nguyên như Lâm Đồng (Cầu Đất), Đắk Lắk, Đắk Nông, và một số khu vực khác có độ cao từ 1,000-1,600m. Khu vực Cầu Đất (Lâm Đồng) là nơi nổi bật với độ cao 1,500-2,500m, phù hợp cho chất lượng Specialty Coffee.

5. Năng suất và chất lượng

• Năng suất: Nhờ kích thước cây nhỏ, Caturra trái vàng cho phép trồng với mật độ cao, dẫn đến năng suất cao hơn Bourbon trên cùng diện tích. Ở điều kiện lý tưởng (độ cao trên 1,000m, đất màu mỡ, chăm sóc tốt), năng suất có thể đạt 3-4 tấn/ha.
• Chất lượng: Hạt cà phê Caturra trái vàng có hương vị thanh, độ chua sáng, và thân mềm mịn, rất phù hợp cho Specialty Coffee. Điểm chất lượng theo thang SCAA thường đạt từ 80-100, đủ tiêu chuẩn Specialty khi được canh tác và chế biến đúng cách. Các lô Caturra trái vàng từ Cầu Đất đã gây ấn tượng với cộng đồng cà phê đặc sản nhờ hương vị trái cây và độ cân bằng tốt.
• Cupping: Cần được đánh giá bởi các chuyên gia có chứng chỉ Q-Arabica Graders của CQI (Coffee Quality Institute) để xác nhận chất lượng Specialty

6. Tình hình sử dụng tại Việt Nam

• Quy mô: Caturra trái vàng được trồng ở Việt Nam nhưng không phổ biến bằng giống Catimor hay Robusta, do yêu cầu cao về kỹ thuật canh tác và độ cao. Chủ yếu được trồng ở các vùng có điều kiện lý tưởng như Cầu Đất (Lâm Đồng). Diện tích cà phê Arabica (bao gồm Caturra) chiếm khoảng 10% tổng diện tích cà phê cả nước, trong đó Caturra trái vàng là một phần nhỏ.
• Ứng dụng: Được ưa chuộng trong sản xuất cà phê đặc sản, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu (UTZ, 4C, Rainforest Alliance). Sản phẩm chủ yếu phục vụ thị trường nội địa cao cấp và xuất khẩu.
• Xu hướng: Các mô hình canh tác bền vững như nông-lâm kết hợp ở Tây Nguyên và Hướng Hóa (Quảng Trị) đang thúc đẩy việc trồng Caturra trái vàng để đáp ứng quy định của EU về cà phê không gây mất rừng (EUDR).

7. Ưu điểm và hạn chế

Ưu điểm:

• Năng suất cao: Nhờ cây lùn, mật độ trồng cao, phù hợp với canh tác chuyên canh.
• Chất lượng vượt trội: Hương vị phong phú, phù hợp với tiêu chuẩn Specialty Coffee, đặc biệt khi trồng ở độ cao lý tưởng.
• Dễ thu hoạch: Kích thước cây nhỏ giúp việc hái quả dễ dàng hơn, giảm chi phí lao động.
• Thích nghi tốt: Phù hợp với nhiều vùng có độ cao từ 600-2,000m, đặc biệt ở Tây Nguyên và các khu vực tương tự.

Hạn chế:

• Dễ nhiễm bệnh: Mẫn cảm với bệnh gỉ sắt lá, bệnh quả, và tuyến trùng, đòi hỏi quản lý sâu bệnh chặt chẽ.
• Yêu cầu canh tác cao: Cần đất màu mỡ, độ cao lý tưởng, và kỹ thuật chăm sóc tốt để đạt năng suất và chất lượng tối ưu.
• Thời gian chín chậm: Ở độ cao trên 1,300m, tốc độ chín chậm có thể ảnh hưởng đến chu kỳ thu hoạch.
• Chi phí đầu tư: Chi phí phòng trừ sâu bệnh và cải tạo đất cao, đặc biệt ở các vùng đất cạn kiệt dinh dưỡng.

Caturra Yellow Coffee Variety Profile

1. Overview

Caturra Yellow Coffee is a variety of the Caturra coffee variety, belonging to the Coffea Arabica species, first discovered in Brazil in 1915. This is a natural mutation of the Bourbon coffee variety, with the outstanding feature of dwarfism due to a genetic mutation.

The Caturra Yellow variety has yellow ripe fruit, different from the more common red Caturra variety. This variety is continuously selected and improved by the Brazilian Agronomic Institute (IAC - Agronomic Institute of Campinas) to increase productivity and quality. Caturra Yellow is highly appreciated in the specialty coffee industry (Specialty Coffee) thanks to its unique flavor and adaptability to certain growing conditions.

2. Breeding Objectives

Although Caturra is a natural mutation of Bourbon, the subsequent selection and breeding process of the Brazilian Agronomic Institute aims to:

• Increase productivity: Take advantage of the dwarf plant characteristics to plant at higher densities, thereby increasing production per unit area.

• Improve bean quality:

 Maintain or improve the flavor quality of the Bourbon variety, especially aiming at the Specialty Coffee standard with a light flavor, bright acidity and smooth body.

• Increase adaptability:

 Create a coffee variety suitable for regions with altitudes from 600-2,000m, especially in tropical regions such as Central and South America.

• Disease resistance:

Caturra is used as a “parent” in crossbreeding with the Timor Hybrid variety to create the Catimor line, to increase resistance to coffee leaf rust and other diseases.

3. Agronomic characteristics

• Tree size: Caturra yellow is a dwarf variety, smaller than Bourbon, making it easy to harvest and care for. The tree has a dense branch structure, allowing for high-density planting (about 4,000-5,000 trees/ha).

• Fruit: Ripe fruit is yellow, due to a recessive gene, ripening faster than red Caturra. Coffee beans are medium in size.

• Ripening time: Ripening is relatively slow at altitudes above 1,300m, but faster at lower altitudes (600-1,300m).

• Disease resistance: Susceptible to coffee leaf rust, coffee berry disease and nematodes. Therefore, good technical management is needed to control pests and diseases.

• Environmental requirements: Suitable at an altitude of 1,000-2,000m, annual rainfall of 1,200-1,800mm, daytime temperature of 17-23°C, loose soil, well-drained, rich in organic matter, pH 4.5-5.

4. Cultivation locations

• Internationally: Caturra yellow is widely grown in Latin American countries, especially Colombia (about 70% of coffee area), Costa Rica (more than 80%), Brazil, Guatemala, Honduras, and some other Central American countries.

• In Vietnam: Caturra yellow is grown mainly in the Central Highlands such as Lam Dong (Cau Dat), Dak Lak, Dak Nong, and some other areas with an altitude of 1,000-1,600m. Cau Dat area (Lam Dong) is a prominent place with an altitude of 1,500-2,500m, suitable for quality Specialty Coffee.

5. Yield and quality

• Yield: Thanks to its small size, Caturra yellow allows for high density planting, resulting in higher yields than Bourbon on the same area. Under ideal conditions (altitude above 1,000m, fertile soil, good care), yields can reach 3-4 tons/ha.

• Quality: Caturra yellow beans have a light flavor, bright acidity, and a soft, smooth body, making them ideal for Specialty Coffee. The SCAA quality score is usually 80-100, meeting Specialty standards when properly cultivated and processed. Caturra yellow batches from Cau Dat have impressed the specialty coffee community with their fruity flavor and good balance.

• Cupping: Must be evaluated by experts with Q-Arabica Graders certification from CQI (Coffee Quality Institute) to confirm Specialty quality

6. Usage in Vietnam

• Scale: Caturra yellow fruit is grown in Vietnam but is not as popular as Catimor or Robusta, due to high requirements for cultivation techniques and altitude. Mainly grown in areas with ideal conditions such as Cau Dat (Lam Dong). The area of ​​Arabica coffee (including Caturra) accounts for about 10% of the total coffee area in the country, of which Caturra yellow fruit is a small part.

• Application: Popular in the production of specialty coffee, meeting export standards (UTZ, 4C, Rainforest Alliance). Products mainly serve the high-end domestic market and export.

• Trends: Sustainable farming models such as agroforestry in the Central Highlands and Huong Hoa (Quang Tri) are promoting the cultivation of yellow Caturra to meet the EU regulations on deforestation-free coffee (EUDR).

7. Advantages and disadvantages

Advantages:

• High yield: Thanks to the dwarf trees, high planting density, suitable for specialized cultivation.

• Superior quality: Rich flavor, suitable for Specialty Coffee standards, especially when grown at ideal heights.

• Easy to harvest: Small tree size makes picking fruit easier, reducing labor costs.

• Good adaptation: Suitable for many regions with altitudes from 600-2,000m, especially in the Central Highlands and similar areas.

Limitations:

• Disease susceptibility: Susceptible to leaf rust, fruit disease, and nematodes, requiring strict pest management.

• High cultivation requirements: Requires fertile soil, ideal altitude, and good care techniques to achieve optimal yield and quality.

• Slow maturity: At altitudes above 1,300m, slow maturity can affect the harvest cycle.

• Investment costs: Pest control and soil improvement costs are high, especially in nutrient-depleted areas.

#caturra #yellow caturra